چه کسانی در مرگ تالاب حیاتی هورالعظیم مقصرند؟

 

تالاب هورالعظیم که روزگاری محل زندگی و امید گونه‌های مختلف بود امروز آخرین نفس‌های خود را می‌کشد و در برخی نقاط سایه مرگ بر او نشسته است.تالاب هورالعظیم به عنوانی یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های کشور در مرز ایران و عراق واقع شده و از منابع غنی جانوری و گیاهی کشور محسوب می‌شود، تالابی که محل زندگی بیش از ۱۲ گونه ماهی و انواع گیاهان بود، اما امروز تبدیل به مدفن آن‌ها شده است. گاومیش‌ها مهمانان همیشگی این

تالاب هم مامن خنک خود را از دست داده و تالابی که روزی محل خنکا و استراحت آنان بود امروز تبدیل به محل خطرناکی برای حیات آن‌ها شده است.

روزگاری در تعریف هورالعظیم واقع در غرب استان خوزستان گفته می‌شد: «ژرفای این تالاب در بخش‌های مختلف، متغیر است. به‌طور میانگین عمق آن به ۵ متر رسیده و مساحتی بالغ بر ۱۲۰ هزار هکتار را در بر می‌گیرد.»، اما امروز دیگر نمی‌توان از عمق این تالاب سخن گفت چه آنکه از حدود ۲ هفته پیش اخباری درباره خشک شدن تالاب هورالعظیم و مرگ جانداران وابسته به آن منتشر می‌شود.

خشک شدن این تالاب که به دنبال ندانم‌کاری‌ها و بی‌تدبیری‌ها رخ داده است نه تنها چهره و حیات طبیعت و محیط زیست منطقه را مخدوش کرده که بر زندگی شهروندان ساکن در اطراف آن نیز تاثیری منفی برجای گذاشته است. اکنون کشاورزی نیست و وضعیت دامداران از بحران هم گذاشته است.

خشک شدن تالاب هورالعظیم روی معیشت و اقتصاد مردم حاشیه تالاب هم تاثیر مستقیم گذاشته است. مردم این مناطق به مشاغلی مانند نی‌بری، صیادی، دامداری مانند صاحبان گاومیش‌ها و… مشغول بوده و اقتصادشان به نحوی وابسته به تالاب هورالعظیم است. به علاوه مردم حاشیه تالاب نقش ریه مانند تالاب را بهتر از مردم سایر نقاط خوزستان درک می‌کنند وقتی که آب کم شود درجه حرارت محیط بالا رفته و شرایط هوا بد می‌شود. بیشتر این مردم کم بضاعت هستند مثلا در ماجرای سیل خوزستان ما طی اقدامات امدادی با مسائل تلخ و عجیبی مواجه شدیم مثلا با پیرزنی مواجه شدیم که کولر نداشت آن هم در دمای بالای ۵۰ درجه، در واقع به نظر من تنها نکته مثبت سیل آن بود که فقر پنهان مردم رو شد. در این شرایط وقتی تالاب را خشک کنند روی درجه حرارت محیط این مردم دچار فقر تاثیر بسیار بدی خواهد گذاشت. این مساله حتی روی آب شرب و مصرفی آن‌ها نیز تاثیر می‌گذارد چرا که منشا تامین آب مصرفی آن‌ها هم رودخانه کرخه است».

تاسف‌آور آنکه پاسخ سازمان محیط زیست به این فاجعه غم‌بار هم مطابق معمول سکوت و مغلطه کاری است. آنچنانکه مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان در خصوص آخرین وضعیت تالاب هورالعظیم گفته است: خشک شدن بخشی از تالاب‌ها به عنوان چرخه‌ای از زندگی تالاب‌ها در تمام آب‌های جهان قابل قبول بوده و این اتفاق، طبیعی است. سازمان محیط زیست درحالی این فاجعه را طبیعی می‌خواند که فعالان محیط زیست منطقه برای گرفتن حقابه کرخه و خارج شدن تالاب هورالعظیم از شرایط خشکی تجمعات اعتراض آمیزی را برگزار کرده‌اند.

به گزارش سایت جامعه24، یکی از ساکنین شهر مرزی رفیع درباره شرایط هورالعظیم می‌گوید: «محل زندگی من با رودخانه کرخه ۳۰۰ متر و با مرکز اصلی هور ۴ الی ۵ کیلومتر فاصله دارد، در حال حاضر وضعیت هورالعظیم به شدت بحرانی است. رودخانه کرخه کور را کردند درحالی‌که این رودخانه منبع اصلی تامین آب هور است و در این شرایط آب به تالاب نمی‌رسد.از طرف دیگر پسماند‌های شرکت‌های نفتی وارد هور شده و آب جدید هم وارد این تالاب نمی‌شود که این مساله سلامت آب را از بین برده است. همچنین برای ممانعت از کاشت شلتوک برنج در پایین دست آب را بستند که همه موارد مذکور باعث این فاجعه زیست محیطی شد.

یک نکته دیگر آن است که شرکت‌های نفتی برای اکتشاف نفت به آب نیاز ندارند و روی زمین خاکی بهتر اقدام می‌کنند به همین علت دخالت شرکت‌های نفتی هم در خشک شدن هورالعظیم نقش به سزایی داشتند. در سال ۹۸ آنقدر آب زیاد شده بود که ما قصد داشتیم آب را در مناطقی که به سمت شرکت‌های نفتی بود رهاسازی کنیم، اما شرکت‌های نفتی و دولت قبول نکردند و حتی دعوا‌هایی هم صورت گرفت.

به خاطر نفت جان هورالعظیم را گرفتند

رئیس گروه محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو درباره اوضاع هورالعظیم اظهار داشت: تالاب هورالعظیم مهمترین و راهبردی‌ترین تالاب نه تنها در ایران که به جرات می‌توان گفت در خاورمیانه و آسیای جنوب‌غربی است.

به گزارش ایلنا، محمد درویش افزود: اکنون همانگونه که بخش بزرگی از تالاب در سمت ایران خشک شده سمت عراق هم در همان میادین مشترک نفتی کاملا تالاب را خشک کرده‌اند تا بتوانند با هزینه کمتر نفت استخراج کنند، متاسفانه سد کرخه نیز به این ماجرا کمک کرد و با سکوت سازمان حفاظت محیط زیست در زمان دولت هاشمی رفسنجانی تاکنون این مسئله تدوام پیدا کرد.